สืบเนื่องจากที่ได้ไปล่องแพไม้ไผ่มาคราวที่แล้วที่กะเปอร์ จ.ระนอง เห็นว่าน่าสนใจเป็นความรู้ ภูมิปัญญาชาวบ้าน ในชีวิตจริง เราอาจจะไม่มีโอกาสได้ทำแพแบบนี้ แต่ถ้าเราจะประยุกต์มาใช้ในบ่อที่เราขุด หรืออย่างน้อยๆ ก็รู้ไว้ใช่ว่า ใส่บ่าแบกหามนะคะ เริ่มจาก ตัดไม้ไผ่เลือกเอาขนาดใหญ่ เรื่องความชำนาญในการเลือกไม้ไผ่นี้ไม่ทราบนะคะ ว่าดูจากอะไร ชาวบ้านเป็นคนตัด ป้าอ้อช่วยเค้าลากมาไว้ริมน้ำอย่างเดียว

อุปกรณ์ต่อไปที่ต้องใช้คือ"หวาย" ป้าไม่รู้ว่าเขาเรียกหวายอะไรสำหรับผูกแพใช้สองขนาดนะคะ ในรูปเป็นขนาดเล็ก เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 7 มม.

เมื่ออุปกรณ์พร้อม...ถึงคราวคัดขนาดไม้ไผ่ให้เท่าๆ กัน จากนั้นบาก ตามรูป สำหรับใช้หวายเส้นใหญ่ร้อยผ่าน ช่องที่เราบากไว้ เพื่อตรึงไม้ไผ่สองลำให้ติดกัน

จากรูปข้างบน ลำแรกและลำสุดท้ายจะบากใต้ข้อ ลำต่อมาจะบากเหนือข้อ  เหตุผลคือลำแรกและลำสุดท้ายคือลำที่ต้องรับแรงกระแทก เมื่อเราผ่านแก่งหิน อาจทำให้หวายเลื่อนหลุดเมื่อหัวไม้ไผ่แตกจะมาติดข้อไม้ไผ่ แต่มีผลเสียคือการบากใต้ข้อน้ำจะเข้าไม้ไผ่ เพราะฉะนั้นจะบากใต้ข้อแค่สองลำเท่านั้น ถ้าขืนเล่นบากใต้ข้อหมดทุกลำ จะทำให้แพของเรานี่ หน้าจมน้ำ งงมั้ยค่ะ ถือเป็นภูมิปัญญาที่เรียนรู้และอยู่กับธรรมชาติ 

ลำนึงใช้ไม้ไผ่ประมาณ 7 ลำ สำหรับคนนั่ง 3 คน ปริ่มๆ น้ำ ถ้าไม่อยากให้คนนั่งเปียกน้ำ ต้องทำสองชั้น แต่งานนี้ทำชั้นเดียวค่ะ ร้อยมาถึงลำสุดท้ายก็ขมวดหวายกลับไปผูกทบไว้ ตามรูปข้างล่างนะคะ

หาไม้ลำตรงๆ ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1 นิ้ว มาดามไว้ จากนั้นใช้หวายเส้นเล็กผูก ตามรูปนะคะ เพื่อให้ไม้ไผ่มีช่องว่างระหว่างลำ และเพื่อความแน่นหนา หวายก็ขันชะเนาะให้สวยๆ หางหวายก็รวมไว้มัดต่อไปเรื่อยๆ นายปัทม์ก็มัดเป็น แบบนี้เหมือนเวลาพ่อเราใช้ตอกมุงหลังคาจาก

ในภาพจะมองเห็นชัดเจนกว่านะคะ....ทำแบบนี้ สามเปลาะค่ะ คือ หัวแพ ตรงกลางแพ และท้ายแพ ค่ะ

ภาพสำเร็จของแพไม้ไผ่...เราใช้ล่องออกจากป่า ผ่านแก่งน้ำแรงๆ ถามว่ามีโอกาสแตกมั้ย ก็มีนะคะ เราต้องเอาไม้ไผ่ หวาย และถ่อ สำรองไว้ สองสามอัน สวนใครมีไม้ไผ่เยอะๆ ทำแพแบบนี้ไว้ที่บ่อก็ดีนะคะ ถ้าไม่ผ่านแก่งหิน หรือน้ำแรงๆ เปลี่ยนหวายเป็นเชือกเหนียวๆ น่าจะอยู่ได้นานค่ะ

เก็บมาฝากกันเป็นความรู้ อ่านเพลินๆ นะคะ